przejdź do głównej treści strony
Strona główna

Portal Edukacyjny Miasta Szczecin

Szkoła na miarę czasów Nauczyciel na miarę czasów


Szczególnym wyróżnikiem współczesnych czasów jest szybki rozwój technologii informacyjno – komunikacyjnych, które zmieniają życie społeczne, gospodarcze, kulturalne i kreują nową rzeczywistość. Technologie informacyjne wpływają na kształt kultury organizacyjnej edukacji wczesnoszkolnej modyfikując jej założenia, zmieniając wyznawane wartości i uzewnętrzniające się artefakty. Dokonujące się przemiany istotnie wpływają na postrzeganie roli nauczyciela i ucznia w procesie edukacji. Szkoła nie jest już jedynym miejscem kształcenia, a nauczyciel nie jest już jedynym źródłem wiedzy. Uczniowie oczekują silnie stymulującego środowiska dydaktycznego, uwzględniającego indywidualne tempo i możliwości poznawcze. Preferują zadania wymagające kreatywności i samodzielności oraz różnorodnych form aktywności[1]. Dotychczas obowiązująca zasada „jeden rozmiar pasuje na wszystkich” ustępuje miejsca spersonalizowanej edukacji. Zdaniem Marzeny Żylińskiej, człowiek jako wytwór kultury jest w mniejszym lub większym stopniu odbiciem epoki, w której żyje, jej typowym lub nietypowym przedstawicielem. Został on ukształtowany na miarę czasów, w jakich żyje, i to, co tworzy, jest również odzwierciedleniem w dużym stopniu kultury owych czasów[2].

Tworzeniu optymalnego środowiska kształcenia sprzyjają technologie informacyjno – komunikacyjne, które dzięki właściwościom interaktywnym wspierają aktywność poznawczą i motywują uczniów dodziałania. Wizualizacja zjawisk jest szczególnie pomocna w edukacji dzieci wczesnoszkolnych ze względu na ich możliwości percepcyjne. Jednak same technologie nie prowadzą do zmian. Kluczowąrolę odgrywa nauczyciel.

Od niego oczekuje się odpowiedniego przygotowania do stosowania technologii informacyjno – komunikacyjnych w edukacji. Jednak tylko dobrze zaprojektowany proces kształcenia z zastosowaniem technologii informacyjno – komunikacyjnych może zyskaćna efektywności i atrakcyjności.Dobrze przygotowany nauczyciel lepiej i ciekawiej zorganizuje proces uczenia się uczniów. Stworzy środowisko pracy dla każdego ucznia uwzględniając jego preferencje sensoryczne, możliwości i potrzeby. Rozbudzi ciekawość i aktywność poznawczą, wytworzy pozytywną motywację. Wspierając komputerowo proces uczenia się doprowadzi do twórczego stymulowania myślenia i wszechstronnego rozwijania osobowości[3].Maciej M. Sysło podkreśla, że technologie informacyjno – komunikacyjne stwarzając nowe możliwości tworzą „nową szkołę”, której charakterystyczną cechą jest mobilność, na którą składają się komponenty takie jak: mobilne urządzenia w rekach użytkowników i nieograniczony dostęp do Internetu. Wobec takich założeń, tradycyjna szkoła skierowana ku przeszłości staje się bezradna. Szkoły nie powinnykoncentrować się na kształceniu do rozumienia przeszłości, ponieważ dzieci rodzą się do działania w przyszłości. Muszą, więc znać i rozumieć nie tylko przeszłość, ale i teraźniejszość, a nawet możliwe scenariusze rozwoju cywilizacyjnego w przyszłości[4]. W tych nowych warunkach dotychczasowy model szkoły transmisyjnej nie sprawdza się. Zastępuje go model szkoły interpretacyjnej polegającej na rozwijaniu aktywności poznawczej uczniów opartej na samodzielnym poszukiwaniu przez ucznia rozwiązań[5]. Najbardziej rozpowszechnionym wirtualnym środowiskiem kształcenia jest platforma edukacyjna, której zaletami są:

  • możliwość dostosowania materiałów i przebiegu kształcenia do indywidualnych potrzeb i możliwości uczniów,
  • zwiększenie współpracy i interakcji pozaszkolnej,
  • wspieranie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych,
  • możliwość ulepszania, korekty upublicznionych materiałów edukacyjnych,
  • oszczędne gospodarowanie czasem nauczycieli,
  • intensyfikowanie pracy własnej uczniów,
  • oszczędność materiałów papierniczych,
  • skuteczniejsze zarządzanie szkołą,
  • angażowanie rodziców do współpracy,
  • budowanie lokalnej społeczności uczących się[6].

W nowym środowisku kształcenia dominują interaktywne metody pracy. Uczniowie poprzez aktywność samodzielnie dochodzą do wiedzy, rozwiązują problemy. Kształcenie ukierunkowane jest na zaspokajaniu potrzeb uczącego się, który za sprawą nowych technologii zdecyduje o miejscu, czasie i tempie nauki.

Dr Dorota Zbisławska
Szkoła Podstawowa nr 45 z Oddziałami Integracyjnymi
w Szczecinie



[1]M. Żylińska, Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013, s. 222.

[2]J. Gajda, Media w edukacji, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003, s.15.

[3]B. Siemieniecki, Pedagogika medialna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 47.

[4]R. Pachociński, Oświata i praca  w erze globalizacji, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2006, s. 87.

[5]M. Kakolewicz, Uczenie się jako konstruowanie wiedzy. Świadomość, qualia i technologie informacyjne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, s. 10.

[6]Tamże, s. 6.