.png)
„…Słuszną jest rzeczą podkreślić, że przyszłość ludzkości i planety zwanej Ziemią jest w wielkim niebezpieczeństwie z powodu zniszczenia współzależności człowiek - środowisko. Jest koniecznością i to palącą, by na podobieństwo Biedaczyny z Asyżu zdecydować się na zaniechanie niszczącego stosunku do środowiska, beztroskiego i bezmyślnego panowania i zarządzania wszelkimi stworzeniami…”
Jan Paweł II październik 1982 roku Gubbio, Międzynarodowe spotkanie na temat: "Matka Ziemia"
Już od ponad wieku naukowcy z dużym niepokojem obserwują bardzo dynamiczny rozwój technologii oraz eksplozję demograficzną, które stały się przyczyną nadmiernego wykorzystywania zasobów naturalnych Ziemi. Zachwiana została równowaga środowisko - człowiek. Obserwacje te nie służyły tylko do projektowania przerażającej wizji zniszczenia i zagłady naszej planety, ale stały się podstawą wielu działań mających na celu zahamowanie dalszej dewastacji środowiska. Większość z nas pamięta, ogromnie ważną dla Ziemi, Konferencję Narodów Zjednoczonych na temat: „Środowisko i Rozwój”, zwaną także Szczytem Ziemi. Odbywała się w dniach 3-14 czerwca 1992 r. w Rio de Janeiro. Uczestniczyło w niej ponad 170 państw świata, a głównym uzgodnieniem było określenie konieczności zmiany współczesnego ładu ekonomicznego i relacji między gospodarką człowieka a środowiskiem. Przyjęto ważne dokumenty m.in.:
- Ramową konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
- Agendę 21, czyli katalog celów ochrony do zrealizowania w XXI wieku
- Deklarację dotyczącą kierunku rozwoju, ochrony i użytkowania lasów.
Działania ekologiczne - od tych ogólnoświatowych, poprzez poziomy regionów, państw, coraz mniejszych społeczności lokalnych - schodzą do szkół, przedszkoli, osiedli, zakładów pracy i domów. Uczestniczymy w nich jako Ziemianie, Europejczycy, Polacy, szczecinianie, nauczyciele, rodzice.
Edukacja ekologiczna na poziomie placówki oświatowej ma charakter formalny i jest realizowana w określonych ramach. Powinna dotyczyć każdego zakresu i wszystkich poziomów oświaty, musi mieć charakter całościowy, rozciągać się na całe życie człowieka i odzwierciedlać zmiany zachodzące w świecie. Powinna mieć również charakter interdyscyplinarny oraz przyczyniać się do ukształtowania poczucia ciągłości.
Główne cele edukacji ekologicznej, które są realizowane w szkole:
- nauczanie podstaw ekologicznie zrównoważonego użytkowania środowiska i sposobów jego ochrony
- pobudzanie do twórczego, innowacyjnego działania zmierzającego do oszczędnego korzystania z zasobów przyrody i maksymalnej ich ochrony
- zaszczepienie potrzeby postrzegania norm i zakazów ekologicznych
- kształtowanie nawyków kultury ekologicznej oraz poczucia moralnej i obywatelskiej odpowiedzialności za ochronę dóbr przyrody
- wdrożenie umiejętności interdyscyplinarnego myślenia i rozumowania, nauczanie postrzegania zależności między stanem środowiska a jakością życia każdej jednostki ludzkiej i całych społeczeństw
- kształtowanie nawyków międzynarodowej solidarności w ochronie środowiska.
We wcześniejszej publikacji zamieszczonej na Portalu Edukacyjnym pisałam o tym, jak Gimnazjum nr 21 im. Adama Mickiewicza włącza się w akcję Sprzątanie Świata - Polska 2014, a tym razem pragnę podzielić się pomysłem na ciekawe zajęcia o świętym Franciszku z Asyżu, który na wniosek Międzynarodowego Towarzystwa Ekologicznego od 1979 roku stał się, za sprawą Papieża Jana Pawła II, patronem ekologów.
Od kilku lat wspólnie z nauczycielką biologii w Zespole Szkół nr 4 im. Armii Krajowej w Szczecinie mgr Elżbietą Kwiatkowską przeprowadzamy jesienią zajęcia dla naszych uczniów, które przybliżają postać oraz działalność świętego Franciszka. Mimo że nie pracujemy już razem w „ Kolejówce”, nie przeszkadza nam to w realizacji wspólnych działań. Mało tego, jest to nawet ciekawe, bo otwiera drogę do współpracy szkół, poznawania się młodzieży.
Każdego roku dbamy, aby nasze zajęcia o Franciszku – patronie ekologów -pozostawiły w uczniach, uczestnikach spotkania, niezapomniane wrażenia. W ten sposób staramy się kształtować właściwe postawy ekologiczne młodzieży.
W celu przedstawienia postaci Biedaczyny z Asyżu wykorzystywałyśmy już film, prezentację, inscenizację. W tym roku uczniowie występujący w roli dziennikarzy w studiu Naszych Wiadomości zaprezentowali gościom i rywalizującym drużynom „reportaż”, w którym przybliżyli postać patrona ekologów - świętego Franciszka z Asyżu.
.jpg)
Fot.1. Studio Naszych Wiadomości
Informacje uzyskane od prowadzących program pomogły uczniom w rozwiązywaniu przygotowanych zadań, np. testu wiedzy o życiu Franciszka.
.jpg)
Fot.2. Test wiedzy o życiu świętego Franciszka
Tekst Pieśni Słonecznej czytanej z podkładem muzycznym i przygotowaną prezentacją stanowił bazę do zadania, w którym uczniowie, ukazując żywioły, podawali ich znaczenie dla człowieka oraz przedstawiali możliwości ich wykorzystania w działalności gospodarczej (np. energia słońca - solary, energia wiatru - farmy wiatrowe, energia wody - elektrownie wodne).
.jpg)
Fot.3. Żywioły i możliwości ich wykorzystania w działalności człowieka
.jpg)
Fot.4. Prezentacja pracy zespołu z Gimnazjum nr 22
.jpg)
Fot. 5. Fragment Pieśni Słonecznej
W scenariuszach naszych zajęć znajduje się obowiązkowo punkt poświęcony miastu patrona ekologów. Przedstawiając Asyż - miasto w Umbrii - w oparciu o filmy, zdjęcia - prosimy uczniów o przygotowanie folderów, następnie zapraszamy do obejrzenia wystawy. Przy tej okazji zawsze jest czas na to, aby podkreślić bioróżnorodność tego regionu Włoch, pokazać uczniom, np. oleandry, pinię, oliwkę, cyprysy.
.jpg)
Fot.6. Asyż
Scenariusz uwzględnia także elementy artystyczne. Życie patrona ekologów ukazują freski Giotta znajdujące się w Bazylice świętego Franciszka w Asyżu. Podczas zajęć wyjaśniamy, na czym polega ta trudna technika malarska, prezentujemy najbardziej znane freski, (np. „Święty Franciszek oddaje płaszcz biednemu rycerzowi”, „Kazanie do ptaków”, „Innocenty III widzi we śnie świętego Franciszka podtrzymującego Bazylikę na Lateranie”). W tym roku uczniowie przedstawiali tzw. żywe obrazy. Prezentowali wybrany przez siebie fresk.
.jpg)
Fot.7. Przygotowania do prezentacji żywych obrazów
.jpg)
Fot.8. Żywy obraz drużyny Gimnazjum nr 21
.jpg)
Fot.9. Przygotowania w drużynie Gimnazjum nr 22
.jpg)
Fot.10. Żywy obraz drużyny Gimnazjum nr 22
To nie był żaden atak agresji. Tak uczniowie przedstawili fresk „Franciszek otrzymuje stygmaty”.
Dbamy także o właściwą atmosferę zajęć. Wykorzystujemy różne podkłady muzyczne. Najczęściej jest to muzyka instrumentalna, charakterystyczna dla średniowiecza. Dzięki temu uczestnik spotkania wyobraża sobie obraz epoki, w której działał nasz patron. Uczennice z Gimnazjum nr 22 wyśpiewały na zakończenie tegorocznych zajęć piękną piosenkę Dziękuję Ziemi, która dodatkowo podkreśliła, jaką wartością jest dla człowieka Matka Ziemia.
Podczas imprezy jest czas na poczęstunek: ziołowe herbatki ( mięta zbierana z pól i suszona przez babcię Tereskę, domowe wypieki pani Magdy darowane z dobrego serca, owoce).
Wykorzystujemy również w pracy Dekalog świętego Franciszka, który doskonale oddaje idee zrównoważonego rozwoju. Czytają go uczestnicy spotkania i na jego podstawie układają rymowanki, wiersze, hasła i zawołania propagujące działalność ekologiczną.
1. Bądź człowiekiem pośród stworzeń, bratem między braćmi.
2. Odnoś się z miłością i czcią do wszystkich istot stworzonych.
3. Ziemia została Ci powierzona jako ogród: zarządzaj nią mądrze.
4. Z miłości do siebie samego troszcz się o człowieka, zwierzęta, rośliny, wody i powietrze, aby Ziemia nie została ich pozbawiona.
5. Używaj rzeczy oszczędnie, ponieważ marnotrawstwo nie zapewnia przyszłości.
6. Twoim zadaniem jest odsłonić tajemnice pożywienia w taki sposób, ażeby życie karmiło się życiem.
7. Rozwiąż węzeł przemocy, abyś rozumiał, jakie są prawa życia i istnienia.
8. Pamiętaj, że stworzenie nie odzwierciedla Twojego tylko podobieństwa, lecz jest wyobrażeniem Najwyższego Boga.
9. Ścinając drzewo, pozostaw jego pęd, aby całkiem nie zniszczyć jego życia.
10. Z szacunkiem stąpaj po kamieniach, bo każda rzecz ma swoją wartość.
.jpg)
Fot.11. Czytanie Ekologicznego Dekalogu
Fot.12. Drużyna Gimnazjum nr 22
Antonina Krzysztoń w Lamencie Świętego Franciszka tak śpiewała:
Gdzie się podziałeś św. Franciszku
Kamracie wilka, jaskółki
W jakiej dziś stronie i czyjej chacie
Szukasz schronienia, przytułku…
Mamy wrażenie, że był u nas…- tak odpowiadamy pieśniarce.
Podczas tych spotkań i ekologicznych działań towarzyszy nam pozytywna energia, Duch Franciszka i Jego idee.
Te imprezy udają się, bo tak wiele osób nas wspiera, włącza się i pomaga. Ks. kan. dr Krzysztof Cichal proboszcz parafii Świętej Rodziny w Szczecinie dodaje imprezie rangi i otacza dobrym duchem, pani Dyrektor szkoły - Jadwiga Adamczewska doradza, inspiruje i dofinansowuje.
.jpg)
Fot.13. Przyjazne jury
Fot.14. Wspólne pamiątkowe zdjęcie
Takie działania dają nam radość!
mgr Joanna Możdżyńska
nauczycielka biologii w Gimnazjum nr 21
im. Adama Mickiewicza w Szczecinie
